Topuk Dikeni Belirtileri Nelerdir?
Topuk Dikeni Belirtileri Nelerdir?
Topuk dikeni topuk kemiğinin altında kalsiyum birikimine bağlı olarak oluşan sert çıkıntıdır. Bu çıkıntının şekli dikene benzediği için topuk dikeni olarak adlandırılır. Boyu 1.5 cm’ye kadar uzayabilen bu çıkıntılar röntgen filminde rahatlıkla görülebilir.Ancak bazı durumlarda topuk dikeni röntgen filminde net bir şekilde görünmese dahi kişide topuk dikeni olabilir ve bu duruma “topuk dikeni sendromu” adı verilir.
Yaygın olarak bilinenin aksine topuk dikeninin tek başına ağrıya yol açma oranı oldukça düşüktür. Sadece 20 hastadan 1’inde (%5) topuk dikeni nedeniyle ayak/topuk ağrısı görülür.
Topuk bölgesinde şiddetli ağrıya yol açan durum “plantar fasiit” adı verilen, topuk bölgesindeki yumuşak dokunun ve bağ dokusunun iltihaplanmasıdır. Plantar fasiit ve topuk dikeni birbirinden bağımsız olarak oluşabilirler.
Ancak plantar fasiit genellikle topuk dikeni ile karıştırılır ve bu nedenle topuk bölgesindeki ağrıların nedeninin topuk dikeni olduğu sanılır. Daha doğrusu plantar fasiit (topuk kemiği altındaki doku iltihabı) ve topuk dikeni (topuk kemiği altında kalsiyum birikimine bağlı çıkıntılar) ülkemizde aynı kabul edilir ve ikisine de halk arasında “topuk dikeni” denir.
Topuk Dikeni Belirtileri
Topuk dikeni çoğunlukla bir belirtiye yol açmaz. Fakat dikenin oluştuğu bölgede iltihaplanma başlarsa özellikle ayağa ve topuk kemiğine binen yükün arttığı koşu, yürüyüş gibi egzersizler sırasında ve sabahları uyanır uyanmaz ağrılar görülebilir.Ağrı varsa bu ağrılar ayağı dinlendirmekle geçmez hatta dinlendikten sonra topuğun üzerine basıldığında ağrılar şiddetlenebilir.
Ancak hem uzun süreli yürümek hem de uzun süreli dinlenmek topuk dikeni ve plantar fasiite bağlı topuk ağrılarını artırabilir. Yani doku iltihaplanması geçmeden plantar fasiit’in neden olduğu ağrılardan kurtulmak oldukça zordur.
Topuk Dikeni Oluşumu Riskini Artıran Faktörler
Herhangi bir diğer nedenden kaynaklanan yürüme anormallikleri topuk dikeni riskini artırır. Ayak topuğunun, bu bölgedeki sinirlerin ve yumuşak dokuların ayağa yük bindiren sporlar, yoğun egzersizler veya ayakta çalışılan bir iş nedeniyle uzun süreli olarak aşırı basınca maruz kalması topuk dikeni oluşumuna yol açabilir.
Bu gibi durumlara ek olarak ayağı kavramayan, ortopedik olmayan ayakkabıların uzun süreli kullanımı ve eskiyen ayakkabıların özelliklerini kaybetmesine rağmen kullanılmaya devam edilmesi de topuk dikeni nedenleri arasındadır.
Yaş alma, fazla kilolar, düztaban olmak ve şeker hastalığı topuk dikeni oluşumunu tetikleyen diğer faktörlerdir.
Topuk Dikeni Egzersizleri
Topuk dikeni tedavisinde kullanılan esnetme egzersizleri ağrıların hafifletilmesinde ve dikenin tedavisinde oldukça etkilidir.
İlk egzersiz için ayaktayken yüzünüz duvara dönük şekilde ellerinizi duvara koyun. 1 bacağınızı yarım metre kadar geriye alın ve vücudunuzu dirseklerinizi kırarak duvara doğru yaklaştırın. Arkaya doğru aldığınız bacağınız düz olmalı (dizden kırmamalısınız) ve ayak tabanınız düz olarak yere basmalı. Bacağınızın arka kısmının gerildiğini hissetmelisiniz. Bu pozisyonda 10-15 saniye kaldıktan sonra aynı germe hareketini diğer bacağınızla tekrarlayın.
İkinci egzersiz için bacaklarınızı ileri doğru, düz bir şekilde uzatarak yere oturun. Daha sonra bir kemelerle veya havluyla ayaklarınızın üst kısmında tutun ve ayak tabanı düz şekilde ayaklarınızı yavaşça geriye doğru çekin. Bu egzersiz sırasında ayak tabanlarınızın ve bacaklarınızın arka kısmının gerildiğini hissedeceksiniz.
Son olarak ayak tabanında bulunan bağ dokusunu esnetmek için top egzersizi yapabilirsiniz. Bunun için küçük bir topu (tenis topu olabilir) ayağınızın altına koyun ve çok fazla bastırmadan ayağınızı ileri geri doğru hareket ettirin.
Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar
Öncelikle ayakkabı seçimine dikkat etmelisiniz. Topuğa fazla yük bindiren ayakkabılar hem ağrıları artırır hem de iltihabın yayılmasına neden olabilir.
Ortopedik ayakkabılar veya büyük ortopedik mağazalarda bulabileceğiniz topuk dikeni için özel olarak üretilen ayakkabılar yada ayakkabı içine yerleştirilen tabanlıklar basıncı hafifleterek yaşadığınız ağrıları büyük oranda azaltabilir.
İşten eve geldiğinizde ağrıyı azaltmak için topuk bölgesine soğuk kompres yapabilirsiniz. 1 torbaya 5-10 buz doldurup ince bir havluyla sardıktan sonra ağrıyan topuğunuzun üzerine koyun ve 10-15 dakika bekletin.
Topuğa binen yükü artıran egzersizlerden en az 1 hafta boyunca uzak durun. Yavaş tempoda yürüyüş yapabilirsiniz ancak koşu gibi egzersizler ağrıları artırabilir.
Topuk Dikeni Tedavisi Nasıl Yapılır?
Topuk dikeni tedavisinde ilaç, ortopedik tabanlık, fizik tedavi ve egzersizler %90 oranında başarılı olmaktadır ancak bu tedavilere cevap vermeyen topuk dikeni için ameliyat seçeneği düşünülebilir. Kişinin durumuna göre iltihaplanan bağ dokusu (plantar fascia) veya topuk dikeninin kendisi ameliyatla alınabilir.Ameliyat topuğun altında veya yan tarafında açılan küçük bir bölgeden gerçekleştirilir. Eskiden cerrahın herhangi bir alet kullanmadan tespit ettiği ve cerrahi müdahale ile dikeni veya bağı aldığı topuk dikeni ameliyatı günümüzde endoskopik kamera aracılığıyla yapılmaktadır.
Topuk dikeni ameliyatında bölge genellikle lokal anesteziyle uyuşturulur ancak hastanın durumuna göre genel anestezi kullanılabilir.
Topuk dikeni ameliyatından sonra kişi hemen taburcu edilebilir ve ayağa kalkabilir. Fakat açılan bölgenin zorlanmaması için genellikle 1 hafta kadar dinlenmesi önerilir.
Operasyon bölgesindeki bandaj çıkarıldıktan sonra ortopedik ayakkabılar kullanılmalıdır. Kişinin ameliyat sonrasında normal ve ağrısız yürüyebilmesi 3 haftayı bulabilmektedir.
