Topuk dikeni topuk kemiğinin altında kalsiyum birikimine bağlı olarak oluşan sert çıkıntıdır. Bu çıkıntının şekli dikene benzediği için topuk dikeni olarak adlandırılır. Boyu 1.5 cm’ye kadar uzayabilen bu çıkıntılar röntgen filminde rahatlıkla görülebilir.Ancak bazı durumlarda topuk dikeni röntgen filminde net bir şekilde görünmese dahi kişide topuk dikeni olabilir ve bu duruma “topuk dikeni sendromu” adı verilir.

Yaygın olarak bilinenin aksine topuk dikeninin tek başına ağrıya yol açma oranı oldukça düşüktür. Sadece 20 hastadan 1’inde (%5) topuk dikeni nedeniyle ayak/topuk ağrısı görülür.

Topuk bölgesinde şiddetli ağrıya yol açan durum “plantar fasiit” adı verilen, topuk bölgesindeki yumuşak dokunun ve bağ dokusunun iltihaplanmasıdır. Plantar fasiit ve topuk dikeni birbirinden bağımsız olarak oluşabilirler.

Ancak plantar fasiit genellikle topuk dikeni ile karıştırılır ve bu nedenle topuk bölgesindeki ağrıların nedeninin topuk dikeni olduğu sanılır. Daha doğrusu plantar fasiit (topuk kemiği altındaki doku iltihabı) ve topuk dikeni (topuk kemiği altında kalsiyum birikimine bağlı çıkıntılar) ülkemizde aynı kabul edilir ve ikisine de halk arasında “topuk dikeni” denir.

Topuk Dikeni Belirtileri

Topuk Dikeni Oluşumu Riskini Artıran Faktörler

Herhangi bir diğer nedenden kaynaklanan yürüme anormallikleri topuk dikeni riskini artırır. Ayak topuğunun, bu bölgedeki sinirlerin ve yumuşak dokuların ayağa yük bindiren sporlar, yoğun egzersizler veya ayakta çalışılan bir iş nedeniyle uzun süreli olarak aşırı basınca maruz kalması topuk dikeni oluşumuna yol açabilir.

Bu gibi durumlara ek olarak ayağı kavramayan, ortopedik olmayan ayakkabıların uzun süreli kullanımı ve eskiyen ayakkabıların özelliklerini kaybetmesine rağmen kullanılmaya devam edilmesi de topuk dikeni nedenleri arasındadır.

Yaş alma, fazla kilolar, düztaban olmak ve şeker hastalığı topuk dikeni oluşumunu tetikleyen diğer faktörlerdir.

Topuk Dikeni Egzersizleri

Topuk dikeni tedavisinde kullanılan esnetme egzersizleri ağrıların hafifletilmesinde ve dikenin tedavisinde oldukça etkilidir.

İlk egzersiz için ayaktayken yüzünüz duvara dönük şekilde ellerinizi duvara koyun. 1 bacağınızı yarım metre kadar geriye alın ve vücudunuzu dirseklerinizi kırarak duvara doğru yaklaştırın. Arkaya doğru aldığınız bacağınız düz olmalı (dizden kırmamalısınız) ve ayak tabanınız düz olarak yere basmalı. Bacağınızın arka kısmının gerildiğini hissetmelisiniz. Bu pozisyonda 10-15 saniye kaldıktan sonra aynı germe hareketini diğer bacağınızla tekrarlayın.

İkinci egzersiz için bacaklarınızı ileri doğru, düz bir şekilde uzatarak yere oturun. Daha sonra bir kemelerle veya havluyla ayaklarınızın üst kısmında tutun ve ayak tabanı düz şekilde ayaklarınızı yavaşça geriye doğru çekin. Bu egzersiz sırasında ayak tabanlarınızın ve bacaklarınızın arka kısmının gerildiğini hissedeceksiniz.

Son olarak ayak tabanında bulunan bağ dokusunu esnetmek için top egzersizi yapabilirsiniz. Bunun için küçük bir topu (tenis topu olabilir) ayağınızın altına koyun ve çok fazla bastırmadan ayağınızı ileri geri doğru hareket ettirin.

Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar

Öncelikle ayakkabı seçimine dikkat etmelisiniz. Topuğa fazla yük bindiren ayakkabılar hem ağrıları artırır hem de iltihabın yayılmasına neden olabilir.

Ortopedik ayakkabılar veya büyük ortopedik mağazalarda bulabileceğiniz topuk dikeni için özel olarak üretilen ayakkabılar yada ayakkabı içine yerleştirilen tabanlıklar basıncı hafifleterek yaşadığınız ağrıları büyük oranda azaltabilir.

İşten eve geldiğinizde ağrıyı azaltmak için topuk bölgesine soğuk kompres yapabilirsiniz. 1 torbaya 5-10 buz doldurup ince bir havluyla sardıktan sonra ağrıyan topuğunuzun üzerine koyun ve 10-15 dakika bekletin.

Topuğa binen yükü artıran egzersizlerden en az 1 hafta boyunca uzak durun. Yavaş tempoda yürüyüş yapabilirsiniz ancak koşu gibi egzersizler ağrıları artırabilir.

Topuk Dikeni Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kaynak