İnsanlar, geçmiş zamanda İngilizler gibi yolun solundan gidiyordu. Bunun için birçok geçerli bir sebep vardı. Yüzyıllar önce yolun karşısından gelenin dost mu yoksa düşman mı olduğunu kestirmek mümkün değildi. İnsanların çoğu sağ elini kullandığı için yolun solundan yani duvar dibinden (yaya veya atla) giderek sol tarafını emniyete alır ve sağ eli hemen kılıç çekecek şekilde hazır beklerdi. Direksiyonu sağda trafiği solda olan ülkeler hangileri göz atalım.
Yolun solundan seyahat ilk defa 1300 yıllarında; papanın Roma’ya gelecek hacıların yolda karmaşaya sebep vermemeleri için yolun solundan gidileceğini söylemesi ile resmileşti. Dünyada, trafiğin hem sağdan hem de soldan aktığı ülkeler var. Bugün dünya nüfusunun çoğunluğu sağdan gidiyor. 3’te 1’lik kısım ise solu tercih ediyor. Bunların başında İngiltere, Japonya, Avustralya, Güney Afrika gibi ülkeler geliyor. Trafikte soldan gitmenin tarihi ile ilgili birçok söylenti var. Aklımıza yatan söylenti ise Papa 8. Boniface dönemine dayanıyor.
Yolun Sağından Gidilmesi İçin Uyarı Yapıldı.
18. yüzyılın sonlarında ABD’de birçok atın çektiği posta arabalarında sürücü koltuğu yoktu. Sürücü, en arkada ve soldaki atın üstünde oturuyordu. Bu da yolun solundan gidildiğinde karşıdan geleni ve yolun kontrolünü zorlaştırıyordu. Çok geçmeden ABD’de trafik sağdan işlemeye başladı.
Fransız İhtilali sırasında ihtilalin liderlerinden Maximilien Robespierre büyük bir olasılıkla Katolik kiliseye meydan okuyanlara bir jest olsun diye; Pariste yaşayanlara yolun sağından gitmelerini istedi. Bir süre sonra aslında kendisi de bir solak olan Napolyon; Ordularındaki ikmal arabalarının yolların sağından gitmeleri emrini verdi ve zapt ettiği her ülkede de bu uygulamayı hayata geçirdi.
İngiltere hiçbir zaman Napolyon tarafından zapt edilemediğinden İngilizler yolun solundan gitme alışkanlığından vazgeçmediler. Avustralya ve Hindistan gibi tüm eski sömürgelerinde de bu usulü devam ettirdiler. Zaten İngilizler’de Amerikalılardan farklı olarak sürücü arabanın üstünde ve sağında oturuyordu. Modern araba teknolojisinin gelişmesi ile; Bu gelişimin dünyada öncüsü olan ABD’de sürücü koltuğu ve direksiyon sağdan gidişe uygun olarak sola konuldu. Dünyanın birçok bölgesinde bu şekilde yaygınlaştı. İngiltere’de ve eski sömürgelerinde trafik akışını sağ şeride almanın faturası o kadar yüklüdür ki; Artık isteseler de kolay kolay bunu yapamazlar.
Trafik Akışında Direksiyonu Sağda Olması
İngiltere ya da Kıbrıs’a gidip orada araç kiralayarak trafiğe çıkanlar; ”soldan akan trafikte sağdan direksiyonlu otomobil” kullanmanın bize ne kadar ”ters” geldiğini yakından bilir. Bu yüzden trafiğin soldan aktığı ülkelerdeki araç kiralama şirketleri yabancı müşterilerini trafiğe çıkmadan önce tekrar tekrar uyarırlar. Yakın çevremizde İngiltere; Kuzey Kıbrıs, Güney Kıbrıs ve Malta var ama daha uzaklara gittiğimizde 2.2 milyar kişi trafiğin soldan aktığı ülkelerde yaşıyor. Trafiğin yasal bir zorunluluk olarak soldan akması 1300 yılında İtalya’da; “Bütün yollar Roma’ya çıkar” sözünü ilk söyleyen kişi olarak da tarihe geçen Papa 8’inci Boniface tarafından sağlanmış.
Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğu bu kuraldan sonradan vazgeçmiş.
Ancak, İngiltere tutumunu değiştirmemiş. Bu yüzden, günümüzde trafiğin soldan işlediği ülkelerin büyük çoğunluğu daha önce İngiltere’nin hakimiyetinde olan ülkelerden oluşuyor. Bu kategoriye Hindistan Okyanus ülkeleri, Karayip adaları ve Afrika’nın güneyindeki irili ufaklı 10 kadar ülke giriyor. Ayrıca, Japonya’da da trafik soldan akıyor. Peki, bu sistemden İngiltere ve Japonya memnun mu? Muhtemelen hayır. Örneğin, Kıta Avrupa’sına uyum sağlamak isteyen İngiltere’de 1960 yılında trafik akış yönünü değiştirmek için çalışmalar yapılmış.
Ancak, bu değişimin milyarlarca paund’a mal olacağı ortaya çıkınca bu fikirden vazgeçilmiş. Japonya’da ise soldan direksiyonlu ”ithal” araçlar kullanmak bir prestij sembolü olarak kabul ediliyormuş. Yani değişim için nedenler var ama İngiltere ve Japonya’da çok yüksek maliyet; Hindistan’da ise hem ekonomik hem de 1 milyara yaklaşan nüfus nedeni ile böyle bir değişimi gerçekleştirmek zor gözüküyor.